Một case phải đập hết và học cách chấp nhận mình không-là-ai-cả
Một case phải đập hết và học cách chấp nhận mình không-là-ai-cả
**
Hôm qua mình đọc được một bài hướng dẫn cha mẹ cách định hướng nghề nghiệp cho con trong tuổi teen làm mình cũng nghĩ nghĩ. Khách của mình có các bạn trong độ tuổi 20s đến các anh chị gấp đôi số tuổi đấy và mọi người có biết hai trăn trở mình hay được nghe nhất là gì không? Đó là: ‘Mình không biết mình thích gì’ và ‘Mình không biết đam mê của mình là gì.’
Cũng làm mẹ nên mình hiểu tâm lý cha mẹ hay lo con cái chọn nhầm: lấy nhầm người, chọn nhầm nghề để rồi lại lỡ dở mất thời gian, phải làm lại từ đầu. Vì thế ai cũng muốn giúp con định hướng ‘đúng’ khi bước chân vào đời. Mình đã hình dung là tới tầm 50 tuổi chắc mình sẽ viết một quyển cẩm nang hướng nghiệp cho các bạn trẻ theo góc độ linh hồn ^^ trong đó chắc sẽ có những trăn trở phổ biến mình hay được nghe để các bạn có thể chuẩn bị tinh thần cho những gì linh hồn sẽ lên kế hoạch ‘đánh úp’ chúng ta.
Bài này mình muốn kể lại câu chuyện của bạn khách mình gặp hôm trước. Đây là một case điển hình cho cái gọi là ‘con nhà người ta’. Khi mọi thứ đang hanh thông thuận lợi thì bị đảo lộn; khi tưởng lạc đường nhưng hóa ra lại đang đúng đường; khi người ngoài không thể hiểu những khó khăn một ai đó đang trải qua nếu chỉ nhìn từ ngoài vào và cho rằng ‘Có gì mà phải suy nghĩ nữa đâu, cứ overthinking làm quá lên’. Và câu nói muôn thuở ‘chẳng có gì xảy ra là ngẫu nhiên cả.’
**
Bạn khách tìm đến mình trong hoàn cảnh như bạn nói là đang đối diện với khủng hoảng hiện sinh lớn nhất từ trước đến giờ. Bạn học giỏi, luôn đứng nhất lớp từ bé đến lớn. Sau đó sang Pháp học Thạc sĩ rồi về VN đi làm cũng luôn được tin tưởng giao cho công việc khó. Rồi bạn lấy chồng, cả nhà sang Mỹ. Sang đó bạn phải làm lại, học lại từ đầu nên đã chọn ngành dễ có tương lai là CS (computer science). Bạn nói không thích bố mẹ chồng, cảm thấy không chia sẻ kết nối được với chồng, áp lực về việc tất cả mọi thứ nuôi dạy con đều đến tay mình.
Bạn hỏi guides mình có đang đi lạc đường không, có quyết định sai khi kết hôn, khi sang Mỹ không; sao có cảm giác ngày càng rời xa bản thể của mình đến vậy? Bạn nhớ cảm giác tự do trước khi lấy chồng còn bây giờ không biết mình phải chịu đựng hoàn cảnh này đến bao giờ.
Bạn nói: ‘Giờ 30 tuổi rồi mà em thấy mình chẳng có gì trong tay cả. Không có sự nghiệp, không có gì là của mình, à có chăng được một thứ là đứa con. Đến chuyện tài chính dù chồng bảo đừng lo nghĩ nhiều ảnh lo được nhưng em thấy mình vô dụng lắm.’
**
Một lần nữa đây lại không chỉ là chuyện không hợp với bố mẹ chồng hay khó chịu với chồng về chuyện nuôi dạy con. Nếu chỉ giải quyết mâu thuẫn trên bề mặt thì vẫn chưa đi được tới tận cùng gốc rễ vấn đề. Và thực tế là bạn ấy cũng đang để chồng đứng giữa làm trung gian giao tiếp với bố mẹ chồng, chọn không sống chung, nhưng bạn ấy nói có một cái gì đó nhen nhóm khó chịu ở bên trong mà chưa thật sự gọi tên ra được. Đi bác sĩ thì được kê đơn uống thuốc trầm cảm nhưng bạn ấy không muốn dùng thuốc.
Tới lúc nhìn vào soul essence của bạn ấy thì đúng là chỉ có guides mới dám nói thẳng bằng tình thương rằng đang có những vấn đề như thế này:
1) Đầu tiên là cảm giác bất mãn, bất công âm ỉ bên trong. ‘Tại sao mình phải hy sinh nhiều thế, bỏ hết tất cả để làm lại từ đầu như thế này TRONG KHI người ta không trân trọng những hy sinh nỗ lực của mình?’
2) Điều thứ hai là vấn đề về giá trị bản thân. Cảm giác mình không có gì để show ra, không có ‘giá trị trao đổi gì cả’ khi không có tài chính, không có công việc. Bạn ấy cũng kể là chồng và bạn bè đều giỏi giang giàu có nên càng bị cảm thấy mình không đủ tốt đủ giỏi.
3) Điều thứ ba, từ này guides không dùng nhưng bạn ấy nói lúc chat với mình, đấy là ‘bị ăn mày quá khứ’. Cả một thời gian dài luôn tự hào với những gì mình đã đạt được thì bây giờ ‘bị’ làm lại từ đầu lại càng tăng thêm cảm giác tức giận khi 'xuất phát điểm của mình không tệ mà giờ mình lại chẳng có gì trong tay', và cảm giác tiếc vì nếu không lấy chồng thì đáng lẽ mình đã có thể tự do, tiến được xa hơn rồi.
**
Những điều trên nghe tưởng dễ tự nhìn thấy nhưng thật ra không đâu. Khi chúng ta đang trong tâm trạng chưa cam tâm, vẫn còn nhiều ấm ức trong lòng thì sẽ chỉ nhìn thấy những gì chưa ổn ở bên ngoài và chỉ muốn thoát ngay ra khỏi hoàn cảnh đó mà thôi.
Guides nói ra những điều này không phải để xát thêm muối vào vết thương đang hở mà thực ra điều duy nhất chúng ta cần vào những lúc này chỉ là được ai đó nhìn thấy và công nhận những cảm xúc ‘xấu xí’ của mình MÀ chúng ta không phải tự mình nói ra. Đây là một nút chặn lớn mình thấy nhiều lắm. Nó là cảm giác ‘Mình không được quyền cảm thấy tệ như thế này khi đang may mắn hơn rất nhiều người’ nên chúng ta cứ đè nén nó xuống, nhưng mặt khác rất cần ai đó trân trọng những sự cố gắng của mình.
Nó vẫn là nhu cầu được nhìn thấy, được công nhận của con người. Và nó khiến chúng ta không cam tâm chấp nhận phải bỏ xuống hết tất cả những thành tích trong quá khứ, những cái mác, những khung chuẩn ‘con nhà người ta’ để chấp nhận mình không-là-ai-cả. ‘Nhưng chỉ có bằng cách này con mới giải phóng bản thân khỏi những áp lực đã đè nặng con xuống và cho phép mình được nương theo những gì linh hồn mong muốn’, guides nói.
Bạn ấy sợ mình đang đi lạc đường nên cứ loay hoay đứng lùi lại rồi tìm đường khác nhưng sự thật là đây mới là lúc bạn ấy đi đúng đường nhất! Nó đúng vì cuối cùng bạn ấy cũng đặt xuống được những tiêu chuẩn, định nghĩa, đóng khung để bây giờ được ‘tự do thở’ (từ này của guides).
Guides bảo: ‘Con có thể nhìn những sự may mắn mình đang có như là một áp lực để cảm thấy mình chưa đủ giỏi chưa đủ xứng đáng; hoặc nhìn nó như một bàn đạp để được tự do sáng tạo con đường mình muốn đi.’
Nói tới từ ‘sáng tạo’ bạn ấy cũng chia sẻ là đã tìm được ngách mình muốn đi là làm về product manager hơn là software engineer vì thiên về sáng tạo hơn. Bạn bảo cảm thấy đúng là con đường đang được mở ra chứ không dằn vặt chìm đắm trong quá khứ của những thứ ‘giá như…’ nữa.
‘Tự do’ đôi khi chỉ cần xoay chuyển góc nhìn một xíu thôi là thấy.
Bạn ấy đang ở giai đoạn Saturn return (sao Thổ hồi vị) trong khoảng 29-30 tuổi. Sau những năm 20s chúng ta miệt mài đuổi theo những tiêu chuẩn bên ngoài thì tới ngưỡng 30s, linh hồn đến gõ cửa bắt ta phải sắp xếp lại bản thân trước khi bước vào giai đoạn linh hồn thật sự sống và xây tiếp trong cuộc đời lần này.
Viết đến đây mình lại nghĩ về câu hỏi cha mẹ có thể làm gì để giúp con định hướng nghề nghiệp. Nếu chúng ta có thể thấy trước tương lai là mười mấy năm nữa con cái mình sẽ loay hoay với chính hai câu hỏi về đam mê và sở thích thì liệu chúng ta có muốn làm gì khác đi để nuôi dưỡng hai thứ đó cho con ngay từ bây giờ không?
Mình kết lại bằng câu này hen.
P.